میر سید علی همدانی
به بهانه گرامیداشت هفتصدمین سال تولد میر سید علی همدانی، آن یگانه علم و عرفان ...
میرسید على همدانى، فرزند شهابالدین محمد.(ح 786-713 ق)،نویسنده،عارف،صوفى و شاعر. ملقب
به على ثانى. معروف به امیر کبیر و سیاه پوش. از مشایخ کبرویه بود و به پیروانش همدانیه
مىگفتند.نسبش از جانب پدر به امام زین العابدین مىرسد.پدرش از حکام وقت و صاحب منصب
و مقام بود.سید على در همدان به دنیا آمد. در کودکى قرآن را حفظ نمود.وى از دوازده
سالگى به عرفان روى آورد و از محضر مشایخ بزرگى مانند شرف الدین محمود بن عبداللَّه
مزدقانى و تقى الدین على دوستى بهره برد. گفتهاند که از دست علاءالدوله سمنانى خرقه
پوشید که ظاهراً درست نمىباشد. وى،به دستور شرف الدین محمود،مدت بیست و یک سال به
سیر و سیاحت در بلاد اسلامى پرداخت و به صحبت هزار و چهار صد تن از اولیاء رسید. سفرهاى
او در ترکستان و هند و سرندیب به قصد اشاعه اسلام بود و پادشاهان هند و کشمیر او را
گرامى مىشمردند. وى در 781 ق براى بار دوم به کشمیر رفت و تواضع قطب الدین، پادشاه
ترک نژاد آنجا، و احترام گروهى از مسلمانان موجب شد که تعدادى از مشرکان کشمیر به اسلام
گرویدند. در 785 ق براى بار سوم به کشمیر رفت و پس از مدت کوتاهى به عزم زیارت خانه
خدا حرکت کرد و در راه، در ماوراءالنهر یا پاخلى (پاکلى) وفات یافت و جسدش را به ختلان
بردند.وى در نثر فارسى و عربى دست داشت و به فارسى شعر نیز مىسرود.از آثارش:»ذخیرة
الملوک« یا »ذخائر الملوک«؛ رساله »مرآة التائبین«؛رساله »منامیه«؛رساله »ده قاعده«؛»اسرار
النقطة« یا »الرسالة القدسیة فى اسرار النقطة الحسیة«؛»رساله عقبات«؛»رساله آداب سفره«؛
رساله »همدانیه«؛»فتوت نامه«؛شرح »اسماء اللَّه«؛ »اختیارات المنطق«،در تصوف؛»اوراد
فتحیه«؛ »واردات غیبیه«؛»سیرالطالبین«؛شرح »فصوص الحکم«؛ شرح قصیده »خمریه میمیّه«
ابن فارض، به فارسى؛»دیوان« شعر.
اعیان الشیعه (310/8)، تاریخ ادبیات در ایران (1297-1296/3)، تذکره روز روشن (561-560)، تذکره شعراى کشمیر (919-884/2)، بزرگان و سخن سرایان همدان (92-85/1)، حبیب السیر (543-542/3)،دنباله جستجو در تصوف (182-178)، الذریعه (241، 222، 221، 9 /11و 21/10 و 765 /9 و 233/7 و 474، 56، 55-54 /2 و377/1)، ریاض العارفین (109)، ریحانه (476/3)، شرح مرادات حافظ از میر سید على همدانى،طبقات اعلام الشیعه ( 150/8)، طرائق الحقائق (676 ،339 ،307/2)،فرهنگ سخنوران (651-650)، کشف الظنون (84 37)، مجالس المؤمنین (138/2)، مجمع الفصحا (869/2)، معجم المؤلفین (225/7)، نفحات الانس (449)، هفت اقلیم (540-539/2)، یغما )س 4،ش 9،ص 343-337).